پهمان گونه که قبلا هم پیش بینی شده بود،  لبنان بار دیگر تبدیل به جولانگاه گروه های تروریستی شده است. دو گروه تکفیری داعش و جبهه النصره، پس از درگیری هایی که چند هفته پیش در شهر مرزی عرسال با ارتش لبنان داشتند، اینک به مناطق شیعه نشین لبنان در شرق این کشور هجوم آورده اند. هفته پیش عناصر مسلح گروه های تروریستی مستقر در بلندی های عرسال وارد بلندی های شهرک عسال الورد در منطقه القلمون سوریه شده و از آنجا حملات خود را در چند محور به پایگاه های حزب الله در بقاع شرقی آغاز کردند.

طبق برآوردهای اولیه، تروریست‌ها با سه هزار نیرو به منطقه «بریتال» لبنان در بقاع شرقی ـ که از جمله مناطق شیعه نشین و پایگاه حزب الله است ـ حمله کرده و درصدد تصرف این منطقه برآمدند. در پی این کار، رزمندگان حزب الله مبارزه شدیدی را با تروریست‌ها آغاز کردند و بنابر نقل منابع محلی لبنان حداقل ۱۶ تروریست کشته و 8 عضو حزب ‌الله در این درگیری‌ به شهادت رسیدند. یکی ازکشته شدگان « محمد خالد حمزه صهیب» از سرکردگان ارشد گروه تروریستی جبهه النصره بود که در بلندی های بریتال لبنان به هلاکت رسید.

به گفته منابع یاد شده، پیش از این و در روزهای اخیر، اخبار جسته و گریخته‌ ای مبنی بر تصمیم دو گروه تروریستی داعش و جبهه النصره برای حمله به مناطق مرزی لبنان و سوریه در روز عید قربان منتشر شده بود. به همین سبب، حزب الله از طریق پهپاد‌ها و همچنین نیروهای اطلاعاتی خود، تحرکات تروریست‌ها را رصد کرده و ضمن آگاهی از قصد این گروه‌ها، از پیش خود را برای مقابله با آن‌ ها آماده کرده بود.

در واقع واکنش حزب الله به موقع و کوبنده بود و مطبوعات لبنانی ضمن پوشش خبری تحولات میدانی در بقاع شرقی، عملیات حزب الله را ستودند. روزنامه السفیر لبنان در این باره نوشت: اگر حزب الله نبود، داعش اکنون در جونیه (منطقه خوش آب هوا و تفریحی بیروت) بود!

گروه های رقیب اما که در ائتلاف 14 مارس گرد آمده اند، مسئولیت حملات داعش و جبهه النصره به لبنان را به گردن حزب الله انداخته و مدعی شدند اگر حزب الله در سوریه حضور نمی یافت، امروز شاهد این حملات نبودیم. حتی شیخ صبحی طفیلی، دبیرکل اسبق حزب الله که به اتخاذ مواضع ضد حزب الله مشهور است، در مصاحبه ای اعلام کرد تنها راه رهایی از فتنه مذهبی در لبنان، خروج بی قید و شرط حزب الله از سوریه است.

این در حالی است که موضع حزب الله و تحلیل دبیرکل آن، به گونه ای دیگر است. سید حسن نصرالله از ابتدا فلسفه حضور حزب الله در سوریه را جلوگیری از سرایت فتنه به لبنان قلمداد کرده بود و در عمل نیز این طرح تا حد زیادی موفق بود. در واقع حملات پراکنده گروه های تروریستی به خاک لبنان ناشی از آشفتگی و شکست های آنان در سوریه است.

از سوی دیگر در هفته‌های اخیر و همزمان با آماده شدن ائتلاف بین المللی ضد داعش به رهبری آمریکا برای اقدام نظامی در عراق و سوریه، گمانه‌هایی مطرح شده بود که تروریست‌های داعش از دو کشور یاد شده به سمت مناطقی دیگر سرازیر شوند که بر اساس رخدادهای امروز می‌توان گفت کشور لبنان با محوریت مناطق شیعه نشین، یکی از اهداف جدید داعش به شمار می‌رود.

اهداف داعش در لبنان

داعش و سایر گروه های تکفیری و تروریستی مانند جبهه النصره در خاک لبنان، چندین هدف را دنبال می کنند؛ از جمله:

1) ضربه زدن به حزب الله هر چند به شکل محدود و جزئی و استفاده تبلیغاتی از آن. این شگرد ضمن آن که به زعم داعش نوعی انتقام گیری از حزب الله محسوب می شود، روحیه عناصر این گروه و سایر گروه های تروریستی را افزایش می دهد، به ویژه پس از شکست های سنگینی که در مناطقی همچون القلمون و یبرود و اخیرا دخانیه در غوطه شرقی (در ریف دمشق) متحمل شده اند. از یاد نبریم در سطحی بالاتر، ایجاد فتنه در لبنان و خصوصا درگیری مستقیم حزب الله و داعش در خاک لبنان، یکی از راهبردها و آرزوهای دیرین سازندگان داعش (غرب و رژیم صهیونیستی و اعراب سازشکار) می باشد.

2) تلاش برای بستن معابر حزب الله در اطراف بریتال، یونین و نحله که نقطه اتصال حزب الله با القلمون و زبدانی در خاک سوریه محسوب می شود. در واقع داعش قصد دارد مانع ورود حزب الله به خاک سوریه شده و یا حداقل در این راه مانع ایجاد کند.

3) ایجاد گذرگاهی امن برای تردد به ویژه در آستانه فصل سرما و حمل نقل ملزومات لجستیکی و تسلیحاتی جهت ادامه نبرد در خاک سوریه به ویژه منطقه قلمون. مناطقی از لبنان از ابتدای آغاز بحران سوریه، عقبه ای مطمئن برای پشتیبانی گروه های تروریستی سوریه توسط سلفی های تندور و نیز برخی گروه های سیاسی مخالف حزب الله در لبنان بوده است.

4) تکیه بر گزینه لبنان بعد از سوریه، به ویژه پس از حملات گازانبری ارتش سوریه و شکست ها و عقب نشینی های پی در پی گروه های تروریستی در مرزهای سوریه. به عبارتی داعش و جبهه النصره تلاش دارند جبهه خود را از غرب سوریه به لبنان منتقل کنند و حملات گذشته این گروه ها به عرسال، مقدمه ای برای اجرای این طرح بود که البته با مقاومت ارتش لبنان مواجه شد. اینک نیز حملات جدید آنان با سد مستحکمی به نام حزب الله مواجه شده و امید به پیشروی را از آنان سلب کرده است.

5) دادن پیام همزمان به حاکمیت سوریه و حزب الله (و چه بسا ائتلاف ضد داعش) مبنی بر آن که این گروه به رغم حملات و فشارهای وارده، همچنان در معرکه حاضر بوده و حتی قادر به ابتکار عمل و گشودن جبهه های جدید است. چنین اقدامی را توسط داعش در سایر مناطق سوریه همچون شهر کوبانی در شمال این کشور نیز شاهد هستیم.  

گزینه های بعدی داعش چیست؟

با شکستی که داعش و جبهه النصره در بقاع شرقی در برابر حزب الله متحمل شدند، تنها دو راه پیش رو دارند: 1- بازگشت به القلمون در خاک سوریه؛ 2- ادامه حملات در خاک لبنان.

گزینه اول خالی از خطر نیست، زیرا ارتش سوریه و حزب الله با سیطره بر معابر و مواضع حساس القلمون آماده قلع و قمع عناصر تروریستی هستند. حمله مجدد به مناطقی همچون عرسال و بریتال نیز برای داعش خالی از هزینه نخواهد بود؛ زیرا حزب الله مواضع خود را بیش از گذشته تحکیم کرده و حتی نیروهای ویژه خود را در مناطق حساس بقاع مستقر کرده است. در این میان، عرسال شاید آسیب پذیرتر باشد، چون در نقطه حساس مرزی واقع شده و حراست آن برعهده ارتش لبنان است. در این راستا فرمانده ارتش لبنان (ژنرال قهوه چی) چندی پیش نسبت به حملات مجدد به عرسال هشدار داده بود.

برخی ناظران از گزینه سومی سخن گفته و پیش بینی می کنند احتمالا داعش حملاتی را به سایر مناطق لبنان (از مزارع شبعا در جنوب گرفته تا طرابلس در شمال) ساماندهی کند؛ به ویژه آن که بستر چنین حملاتی با توجه به حضور سلفی ها و نیز دخالت های عربستان سعودی در لبنان فراهم است. با این حال نظر به گستردگی این مناطق، گروه های تروریستی نیازمند نیرو و تجهیزات کافی و مناسب هستند و با توجه به محدودیت های میدانی، ترجیحا به اقدامات تخریبی و انفجارات روی خواهند آورد. بی تردید هوشمندی ارتش و دستگاه های امنیتی و حضور فعال حزب الله در صحنه، فرصت این گونه حملات و عملیات های ایذایی را از داعش خواهد ربود.

جمع بندی

گروه تکفیری و تروریستی داعش و همفکرانش همچون جبهه النصره، از دیرباز سودای رویارویی با شیعه و به ویژه حزب الله لبنان را در خاک این کشور در سر می پروراندند. قطعا این آرزو به دنبال ضربات سختی که طی ماه های گذشته از حزب الله در سوریه خورده اند، این روزها تقویت شده است. با توجه به سناریوی خطرناک دشمن در برافروختن آتش فتنه و جنگ طائفه ای در منطقه و خصوصا لبنان، می توان نتیجه گرفت، داعش، گامی تازه برای تحقق این سناریو برداشته است. البته هوشمندی و صلابت حزب الله در مقابل حملات داعش، نشان داد تحقق این سناریو در لبنان کار ساده ای نیست و هزینه های زیادی به داعش و دواعش و حامیانشان وارد خواهد ساخت.

عملیات حزب الله در جنوب لبنان طی روزهای گذشته در مقابله با پیشروی یک ستون از سربازان ارتش رژیم صهیونیستی نیز نشان داد بر خلاف طراحی دشمنان، قطب نمای مبارزه هنوز تغییری نکرده و حزب الله با همه قوا، همچنان آماده اجرای ماموریت اصلی خود (مبارزه با اشغالگری رژیم صهیونیستی) است./فروزان شهیدی